Xếp hạng công ty theo doanh thu
Đứng đầu vẫn là 4 Công ty Big 4 theo thứ tự là: E&Y, PwC, Deloitte và KPMG với thị phần là 49,78% doanh thu toàn ngành. Thứ tự xếp hạng các Công ty Big 4 của Việt Nam có khác với thứ tự xếp hạng theo doanh thu toàn cầu do IAB công bố tại vị trí của E&Y và Deloitte (tại Bảng xếp hạng doanh thu toàn cầu, Deloitte xếp vị trí thứ 1 và E&Y xếp vị trí thứ 3). Trong nhóm Big 4 tại Việt Nam, doanh thu của KPMG bị tụt xuống khá sâu so với 3 “Big” còn lại, xấp xỉ khoảng 50% so với 3 “Big” trên.
Doanh thu của 33 công ty kiểm toán lớn nhất (tương đương với top 20% công ty) đạt 5.162.634 triệu đồng, tương đương với 79,49% doanh thu toàn ngành (khá phù hợp với định luật 80/20 – Pareto).
Giá trị doanh thu trung bình của 1 công ty kiểm toán trong năm là 39.047 triệu đồng, do ảnh hưởng của các hãng kiểm toán lớn nên giá trị này tương đối cao so với giá trị trung vị của doanh thu chỉ là 10.449 triệu đồng.
Xếp hạng công ty theo doanh thu từ 1 khách hàng
Tổng số khách hàng được tổng hợp từ các Công ty báo cáo là 48.672, trung bình doanh thu trên 1 khách hàng của các Công ty kiểm toán trong năm 2017 là 133 triệu đồng/khách hàng. Giá trị trung vị chỉ tiêu này theo thống kê là 69 triệu đồng/khách hàng.
Đứng đầu theo chỉ tiêu này vẫn là các Công ty thuộc khối Big 4 theo thứ tự là: Deloitte (456 triệu/khách hàng, PwC (440 triệu/khách hàng), E&Y (378 triệu/khách hàng) và KPMG (310 triệu/khách hàng).
Bảng xếp hạng chỉ tiêu này thì các vị trí đứng đầu ngoài Big 4 còn có một số Công ty nhỏ có số lượng khách hàng ít và doanh thu nhỏ.
Xếp hạng công ty theo nhân viên
Theo số liệu được đưa ra từ Bộ Tài chính, tính đến ngày 31/12/2017, số người có chứng chỉ KTV Việt Nam làm việc trong các doanh nghiệp kiểm toán là 2.083 người (tăng 5,47% so với năm 2016), trong đó có 2.056 người Việt Nam và 27 người nước ngoài. Số KTV hành nghề đủ điều kiện ký báo cáo kiểm toán là 1.948 người.
Tổng số lượng nhân viên chuyên nghiệp tại 166 công ty kiểm toán được thống kê là 11.056 người, trong đó đứng đầu vẫn là các Công ty Big 4 (chiếm 28,53% số lượng nhân viên chuyên nghiệp toàn ngành). Tuy nhiên, tỷ lệ KTV hành nghề tại các Công ty Big 4 chỉ chiếm khoảng 14,27% số lượng KTV hành nghề toàn ngành.
Xét theo hiệu quả doanh thu trên nhân viên, ngoại trừ số liệu bị nhiễu bởi các Công ty kiểm toán siêu nhỏ (dưới 10 nhân viên) thì đứng đầu vẫn là các Công ty Big 4. Cụ thể: 1 nhân viên trong năm 2017 đem lại cho PwC 1.291 triệu đồng doanh thu, con số này tại Deloitte là 1.054 triệu đồng, E&Y là 893 triệu đồng và KPMG là 875 triệu đồng.
Doanh thu trung bình trên nhân viên toàn ngành là 586 triệu, số liệu thống kê theo giá trị trung vị là 346 triệu đồng. Mức chênh lệch cũng được lý giải do sự chênh lệch được tạo ra bởi các Công ty top trên.
Trong danh sách này cũng có một số Công ty kiểm toán trong nước có hiệu quả doanh thu trên nhân viên tương đối cao như TND (852 triệu), AAFC (825 triệu), Việt Úc (775 triệu), An Việt (722 triệu). Đáng chú ý là những công ty trong nước có số lượng nhân viên lớn chỉ xếp sau Big 4 như AASC (408 nhân viên), A&C (385 nhân viên), RSM Việt Nam (233 nhân viên) lại có chỉ tiêu này chưa được cao, cụ thể AASC đạt 449 triệu/nhân viên, A&C đạt 347 triệu/nhân viên và RSM đạt 430 triệu/nhân viên. Điều này cho thấy áp lực về doanh thu trên quy mô tại các công ty trong ngành.
Một số điều cần lưu ý từ số liệu trên
Mặc dù số liệu trên cung cấp thông tin tương đối hữu ích về ngành kiểm toán độc lập tại Việt Nam trong năm 2017. Tuy nhiên, một số điều người đọc cần quan tâm:
+ Số liệu được tổng hợp từ 166 Công ty nộp Báo cáo hoạt động cho Bộ Tài chính, có 1 số Công ty chưa nộp Báo cáo này.
+ Mặc dù chỉ tiêu doanh thu được sử dụng để so sánh quy mô của các Công ty, tuy nhiên, mức độ doanh thu của các công ty kiểm toán hay các công ty tư vấn nói chung phản ánh doanh thu “thuần” (không bị ảnh hưởng bởi hiện tượng “gửi giá”) chính xác đến đâu còn là dấu hỏi. Đặc biệt nếu theo thông tin từ Bộ Tài chính thì số liệu tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu của các công ty kiểm toán trong năm 2017 chỉ là 2,27% (2016 là 2,45%), tương đối thấp nếu so sánh với các công ty trong các lĩnh vực khác hoặc thậm chí là với lãi suất trái phiếu Chính phủ, lãi suất tiết kiệm của các Ngân hàng.
(Nguồn: Tổng hợp từ Báo cáo tổng kết hoạt động năm 2017 của Bộ Tài chính)